با رعايت يك سري قواعد ساده مي توانيم با گام برداري صحيح و تقسيم انرژي مناسب از آسيبهاي رايج ورزش كوهنوردي اجتناب كنيم. خيلي از دوستان همنورد هستند كه به علت رعايت نكردن همين اصول ساده، زانوهاي خودشان را به دست فيزيوتراپها سپرده اند.
اولین عضو فعال هر کوهنورد در ورزش کوهنوردی پاها میباشد و اگر شخص بتواند بطور صحیح ازاین عضو استفاده کند کمتر دچار خستگی می شود و رسیدن به این هدف مستلزم هماهنگی بین دستگاه تنفسی و اعضای دیگر می باشد .گام برداری صحیح به صورتی است که شخص به نفس نفس زدن نیافتد واین عمل اصولی دارد که بصورت مختصرآنها را بیان می کنیم .

اولین اصل در آمادگی بدن جهت انجام هر ورزش گرم کردن می باشد . در کوهنوردی عمل گرم کردن به دو روش انجام می شود.
۱- گرم کردن بدن با نرمش و انجام حرکات کششی در ابتدای حرکت .
۲- گرم کردن بدن با راهپیمایی بسیار آرام و گام کوتاه در ابتدای حرکت .

باید بدانيم که تنها راه جلوگيري از ساييدگي مفاصل زانو علاوه بررعايت نکات زیر، تقويت ماهيچه هاي چهار سر زانو ( بالاي زانو ) مي باشد. بهترين تمرين براي تقويت اين ماهيچه ها، دويدن هاي منظم و مناسب مي باشد.
اگر زمان و مکان مناسبي براي دويدن نداريد مي توانيد از روش ساده و بسيار کارآمد زير استفاده کنيد :
بر روي يک صندلي بنشينيد؛ جفت پاهاي خود را بالا بياوريد و آنها را صاف در مقابلتان قرار دهيد. چند ثانيه اي نگه داريد و بعد رها کنيد و دوباره تکرار کنيد. روزهاي بعد مي توانيد با قوي تر شدن ماهيچه هاي پا، مدت بيشتري آنها را بالا نگاه داريد و يا حتي وزنه هاي کمي مثل کتاب يا بالشت بر روي آن قرار داهید و تعداد دفعات تکرار را افزايش دهيد.

گام برداري در صعود کوه

1. در هنگام حرکت فاصله ی پاها باید به اندازه عرض شانه ها باشد و پا نباید زیاد از حد باز شود .
2. بدن در هر حالتي ايستاده بر سطح افق عمود باشد.
3. ابتدا پنجه و بعد پاشنه پا روي زمين قرار ميگيرد.
4. در هر گام پاي تكيه گاه صاف سپس پاي بعدي از زمين برداشته شود (نبايد با زانوي خم صعود كرد)
5. تمامي كف پا روي زمين قرار گيرد، باستثناء شيبهاي تند كه با نوك پا گام بر مي داريم، استفاده از نوك پاموجب خستگي زودرس عضلات پا ميگردد.
6. گام برداری باید با حركت يكنواخت، قدم ها يكسان و با ريتم منظم حركت ميكنيم.
7. در شيب هاي بالاي 20 درجه بهتر است، بصورت زيگزاگي صعود شود. البته هر چه شيب بيشتر مي شود بايد زاويه بين دوخط زيگزاگ كمتر وطول مسير زيگزاگ باتوجه به پهناي منطقه مانور، بيشتر مي شود.
8. برگرداندن عضله به حالت اولیه بسیار مهم است (چون هر اندازه عضله فشرده تر و درحالت انقباض باشد انرژی بیشتری جذب می کند) .
9. باشد .
10. با تنظیم تنفس و گام خود ، از بالا رفتن ضربان قلب ودر نهایت خستگی زودرس جلوگیری کنید (در حالت عادی هر دو گام یک دم و بازدم) و تنفس باید بوسیله بینی و کامل صورت گیرد ( در اصطلاح دیافراگمی باشد) .
11. تنفس از طريق بيني انجام شود زيرا تنفس از دهان باعث خشگي گلو، تشنگي و در هواي سرد سرماخوردگي و عفونت گلو ميگردد.
12. در شيب هاي تند و ارتفاعات بالا با هر گام دم و با گام بعدي عمل باز دم را انجام ميدهيم.
13. پس از هر يك ساعت حركت پنج دقيقه استراحت لازم است.
14. براي هر صعود مهم ترين مسئله تقسيم صحيح انرژي مي باشد.

نحوه حركت در سرازيري

اولين مرحله آمادگي هنگام حركت در سرازيري اين است كه داخل پوتين جوراب ضخيم و نرم ديگري پوشيده و با بستن محكم بندكفش از حركت اضافي پا در پوتين جلوگيري نماييم.

مراحل چهار گانه حركت در سرازيري
1. قدمهاي برداشته شده در سرازيري مي بايد متعادل تر از قدمهايي باشد كه تنها تحت تأثير قوه جاذبه قرار مي گيرد و بي اختيار برداشته مي شود.
2. پا در هر قدم با زانوي شكسته بر روي زمين قرار مي گيرد و پاها مرتب و متواتر در كنار يكديگر حركت مي نمايند. راه پيمايي در سرازيري هيچ كجا به اندازه راه پيمايي در سربالايي مشكل نيست ولي نبايد شدت جراحات وارده را در سرازيري ناديده گرفت.
3. در سرازيري است كه خراشهاي پوستي ايجاد مي شود و مفصل زانوها جابجا شده مچ پا مي پيچد، لذا سرعت راه پيمايي در سرازيري نبايد خيلي بيشتر از سرعت سربالايي باشد.
4. در سرازيري شخص بايد گامهاي خود را با اختيار و كنترل شده بردارد و به دليل همين كنترل حركت است كه شخص بايد به ميزان سرعت خود دقت نمايد. معروف است كه كاميون با هر دنده اي كه در سربالايي مي رود حداكثر با يك دنده سبكتر از آن در سرازيري به آن توجه كند و همچنين به استراحت در سرازيري به همان اندازه استراحت در سربالايي اهميت دهد.

گام برداري در فرود کوه

1. پا از زانو كمي خم و با انعطاف حركت ميكنيم.
2. ابتدا پاشنه و سپس پنجه پا را روي زمين قرار ميگيرد.
3. اگر شيب تند است، به روش پلكاني و از پهلو با بقل پا فرود ميآييم.
4. در شن اسكي ها، بايد بدن را كمي خم و پاشنه پا را در شن فرو كرده فرود مي آييم.

چگونگي حركت در کوه پيمايي هاي طولاني:

در كوه پيمايي، قدمهاي متعادل و آهنگ ثابت و سرعت يكنواخت ركن اساسي مي باشند. چنانچه يك روش كوه پيمايي بسيار مهم را خواسته باشيم تعيين كنيم كه بر اساس آن سرعت راه پيما تنظيم و انرژي ذخيره و به طور متعادل مصرف گردد آن روش قدم برداشتن توأم با استراحت مي باشد. راه پيمايي در كوهستان همراه با صرف انرژي زياد است لذا پا و ششها احتياج به يك زمان كوتاه استراحت در خلال حركت پيدا مي كنند. در قدم آهسته همان طور كه در هر گام يك لحظه و مكث وجود دارد، تعداد تنفس مي بايد با اين جريان تطبيق داده شود. به طور مثال در شرايط معمولي هر سه يا چهار گام يك عمل دم و هر سه يا چهار گام ديگر با عمل بازدم هماهنگ مي گردد، در يان مثال گامها سريعتر از ريه هاي شخص عمل مي كند و در واقع گامها بايد در مكث بوجود آمده استراحت كنند لكن در ارتفاعاتي كه هوا رقيق است ريه ها احتياج به مكث دارند و در ازاء هر دو، سه، يا پنج نفس يك قدم برداشته مي شود. در ارتفاعات بالا كوه نوردان مي بايد آگاهانه نفس عميق و سريع و پشت سر هم بكشند در ارتفاعات پايين عضله هاي پا هستند كه احتياج به زمان بيشتري جهت كسب انرژي دارند. يك عامل مهم در راه پيمايي توأم با استراحت، هماهنگي فكري و روحي مي باشد. وقتي كه قله همانطور دور و غيرقابل دسترس به نظر مي رسد. شخص مي بايد به اين روش اعتماد نمايد كه مسافتهاي باقي مانده را به كندي ولي پيوسته پشت سر بگذارد. در اين نوع حركت گامها مي بايد آهسته تر از مواقع معمولي برداشته شود، به نحوي كه نفس كشيدن مانع صحبت كردن نشود. اگر در هنگام حركت دچار تنگي نفس بشويم و نتوانيم براحتي با ديگران صحبت نماييم مي توان نتيجه گرفت كه سرعت قدم برداشتن زياد است. قدم برداشتن آهسته و متعادل، احتياج به استراحت ثابت و ايستاي كمتري پيدا مي نمايد و بسيار بهتر از قدم برداشتن سريعي است كه مستلزم تعداد استراحت بيشتري مي باشد يك كوه پيما مي بايد بدون نياز به استراحت، لااقل براي مدت يك ساعت راه پيمايي نمودن بتواند بر روي شيبهاي تند با هماهنگي قدم برداشته و تنفس خود را كنترل نمايد. يك نفر مبتدي نبايد بيشتر از ده كيلومتر در روز راه پيمايي نمايد مخصوصاً در شرايطي كه ارتفاع بيشتر از 1500 متر باشد. در مناطق برفي و قلوه سنگي اين مقدار به تناسب كاهش مي يابد.

عوامل مؤثر در کوهپيمايي

تعيين روش صحيح راه پيمايي با عوامل متعددي از جمله قدرت جسمي، ميزان بار، مسافت و زمان در ارتباط مي باشد. لذا براي راه پيمايي صحيح در مناطق گوناگون، نمي توان به شرايطي واحد و يكسان دست يافت ولي عوامل اساسي و مهمي كه در راه پيمايي صحيح نقش تعيين كننده اي دارد را مي توان به ترتيب زير بيان نمود.

الف ـ سرعت راه پيمايي و تعيين درستي آن.
ب ـ اتخاذ روشي كه بر اساس آن سرعت راه پيمايي تنظيم و انرژي بدن ذخيره گردد.
ج ـ استراحت هاي لازم در خلال راه پيمايي.

الف: سرعت راه پيمايي

توجه به دو قسمت از بدن كه كنترلهاي جداگانه اي را بر روي اندام اعمال مي نمايند به ما كمك مي كنند تا به درستي سرعت قدم زدن خود پي ببريم، در درجه اول: «قلب»، زيرا هركس به همان سرعتي مي تواند حركت كند كه ضربان قلبش اجازه مي دهد، هنگامي كه قدم برداشتن مستلزم تلاش زياد و همراه با افزايش ضربان قلب است اين امر نشان دهنده اين واقعيت است كه سرعت راه پيمايي زياد است. دوم: «ريه ها»، چون شخص مي تواند آن مقدار سرعت داشته باشد كه ريه هايش اجازه مي دهند، مسلماً وقتي كه ريه ها با نااميدي و تلاش زياد دنبال هواي تازه هستند مي توان نتيجه گرفت كه سرعت زياد است. وجود هر يك از نشانه هاي فوق باعث مي شود كه از سرعت راه پيمايي بكاهيم. لذا به خاطر ارتباط مستقيم توان پاها در راه پيمايي با ميزان ضربان قلب و تنفس ريه ها، معروف است كه پاهاي كوه نورد قلب و ريه دوم او مي باشند. سرعت در خلال راه پيمايي متغير است. در شروع راه پيمايي مخصوصاً در صبحها بهتر است كه آهسته حركت نمائيم تا بدن بتواند به خواسته هاي ما آگاهي يافته و هماهنگي در بين فعاليت اعضاي مختلف از جمله چشم، پا، قلب و ريه ايجاد گردد. بعد از مدتي راه پيمايي شخص آمادگي بيشتري يافته و با نشاط و قدرت بدني خوبي حركت مي نمايد. در واقع ارتباط چشم، پا، قلب و ريه به نحو مطلوبي برقرار گشته و پا به جريان افتادن خون در بدن عضله ها و اعصاب مربوطه نرم گشته و تحرك بيشتر و بهتري براي عكس العمل نشان مي دهند.

ب: تنظيم سرعت و ذخيره سازي انرژي

براي آشنايي با نحوه حركت صحيح در شيبها، تصور نماييد كه در پايين پلكاني با تعدادي پله ايستاده ايد. براي شروع زانوهايتان را حتي المقدور به عقب متمايل نموده و مفصل زانوها را تا حد امكان باز و در يك راستاي مستقيم و عمود بر زمين قرار دهيد. سپس يك قدم به جلو برداشته و پاي عقب را همان گونه راست و به حالت ثابت نگاه داريد. بعد از قرار دادن يا روي اولين پله پاي ديگرتان را حركت داده و قدم بعدي را برداريد. اين بار پايي را كه روي اولين پله قرار گرفته مي بايد به حالت راست و ثابت نگهداريد. اين تعويض پاها مي بايد در تمام طول راه پيمايي رعايت گردد. تا بدين ترتيب سنگيني وزن شما مستقيماً بر روي استخوانهاي پا قرار گرفته و فشار حاصل حتي المقدور به زمين منتقل گردد. بدين ترتيب هر يك از پاها در حين قدم برداشتن براي لحظه اي فرصت استراحت پيدا مي كنند. بهتر است كه اين حركت را بر روي پله تمرين نموده و سپس آن را در كوه نيز تجربه نماييد. در راه پيمايي گامها بايد به صورت موازي برداشته شود وابتدا كف پا و سپس پاشنه پا بر روي زمين قرار گيرد. بنابراين نبايد پنجه پا را از قسمت خارجي و يا ابتدا از پاشنه آن بر روي زمين قرار داد. عضلات پا وظيفه به حركت درآوردن اهرمها و مفصلها را به عهده دارند، نه تحمل سنگيني و فشار حاصله از وزن بدن، بدين خاطر توجه به اندازه گامها و فاصله آن با زمين در راه پيمايي بسيار مؤثر مي باشد. در انجام حركات ورزشي اندازه هاي طبيعي بدن نقش به سزايي داشته و به تجربه ثابت شده كه اندازه گامهاي هر شخص در راه پيمايي برابر با اندازه طبيعي كمر وي مي باشد. فاصله گامها از زمين نبايستي از قوزك پا بيشتر باشد چون در غير اين صورت عضلات در هنگام جابجايي و قدم برداشتن انرژي بيشتري مصرف نموده و زودتر خسته و ناتوان مي گردند. دقت بر مسير راه پيمايي از طريق چشم بسيار حائز اهميت است و نمي تواند به صورت يك عادت و عمل عادي درآيد. كوهستان محيطي است كه تحت تأثير نيروهاي طبيعي فراواني قرار دارد و به عنوان مثال مسيري كه يك بار قبلاً تجربه كرده ايم ممكن است بر اثر ريزش كوه، جاري شدن سيل، فرود آمدن بهمن و ده ها عوارض ديگر دگرگون شود. ناديده گرفتن نكات ياد شده فوق ممكن است باعث صدمه ديدن عضلات و مفاصل گردد.

ج: استراحت در خلال راه پيمايي

در طول ساعات اوليه روز وقتي كه هنوز بدن خسته نشده توقفها بايد خيلي كم و كوتاه باشد. براي استراحت كنندگان بهتر است در حالت ايستاده قرار گيرند و با تكيه بر يك درخت يا تخته سنگ كوله را از دوش خود بردارند و روپوش به تن كنند و تنفس عميق انجام دهند و در طول ساعات بعدي راه پيمايي بدن نيازمند استراحت كاملتر است و در اين حال راه پيمايان مي توانند در يك جاي مناسب نشسته و در حالي كه پاها صاف و كشيده بر روي زمين قرار دارد، شخص مي تواند خوردني و نوشيدني از نوع قندي ميل نمايد. از نظر رواني بهتر است كه در بالاي شيب استراحت نماييد نه در پايين آن و سعي كنيد محلي را انتخاب نماييد كه مشرف به مناظر خوبي باشد و امكان عكس برداري را براي شما فراهم سازد. انجام اين كار، فكر شما را از پاها و عضلات خسته تان باز مي دارد. در مناطق مشرف به باد استراحت ننماييد چون وزش باد و هواي سرد عضلات شما را به سرعت مي بندد.

د: تنفس صحيح در كوه

تنفس بايد عميق و به طريقه صحيح صورت گيرد برخلاف آن چه اكثر اشخاص انجام مي دهند حجم ششها نبايد از طرفين افزايش يابد در اثر اين نوع تنفس غلط حجم قفسه سينه افزايش مي يابد.
در تنفس صحيح حجم ششها از ناحيه تحتاني افزايش يافته كه اين امر با افزايش حجم شكم همراه است. اين شكل تنفس در ناحيه شكم به صورت ضربان مشخص و روشني قابل رؤيت مي باشد.
لذا از نظر راحتي هيچ وقت نبايد كمر را محكم با كمربند و مانند آن بست، كمربند مي بايد در پايين ترين حد ممكن بسته شود، در اين روش بايد سعي گردد هواي دم به تحتاني قسمت ريه ها هدايت و انباشتگي ريه ها از هواي دم انجام پذيرد. عمل بازدم بعد از يك مكث چند ثانيه اي و حداقل سه ثانيه به دنبال عمل دم با فشار پرده ديافراگم به قسمت تحتاني ششها به طور كامل با حداكثر تخليه صورت بگيرد.

چگونه حركت كنيم؟

فرمول كلاسيك آن عبارتند از:
هماهنگي قدم با نفس، تنظيم سرعت حركت با شيب و سختي مسير.
در تابستان استراحت در فواصل معين و در جاهاي بدون باد.
در زمستان حركت مداوم.
نه خيلي سريع و نه خيلي آهسته (معمولأ ابتدا آهسته و پس از گرم شدن تندتر).
حركت با چشم باز، با توجه به اطراف و مسير بازگشت و با توجه به فواصل و موانع و زمانها .
در صورت لزوم يادداشت برداري و جمع آوري هر چه بيشتر اطلاعات.
با احتياط و بدون خطر كردن زياد.
هنگام کوهنوردي بايد انرژي خود را به گونه اي تقسيم کرد تا کمتر خسته شويم. تند راه رفتن در سربالايي ها به ويژه در کساني که فاقد آمادگي جسماني لازم اند يا اين که کوله پشتي سنگين با خود به همراه دارند، نه تنها باعث تنگي تنفس خواهد شد بلکه مصرف انرژي بيشتري را مي طلبد.
اگر اين عمل ادامه يابد، شخص كوهنورد به اصطلاح خواهد بريد. بيشتر کساني که در کوه مي برند آن هايي هستند که انرژي خود را به خوبي تقسيم ننموده اند.
طول قدم يک کوهنوردي بايد با در نظر گرفتن قد و عوامل ديگري همچون شيب مسير تنظيم شود.
در مکان هاي تقريبا تخت که شيب اندکي دارند، مي توان قدمهاي بلندي برداشت. ولي در سربالايي ها و مکان هاي پرشيب بايد فاصله قدمها را کوتاه تر در نظر گرفت تا خستگي به کمترين ميزان خود برسد.
هنگام راهپيمايي بايد تمام سطح پا روي زمين گذاشت. اما در بعضي از سربالايي ها مي توان فقط از قسمت جلويي پا نيز استفاده کرد.
يکي از نکات بسيار مهم در کوهپيمايي، تنفس صحيح نگام صعود و فرود است. زيرا که با تنفس صحيح، اکسيژن کافي به بدن خواهد رسيد. به خصوص که در ارتفاعات به دليل کم شدن ميزان هوا، بدن نياز به مصرف انرژي بيشتري براي کسب اکسيژن مورد نياز خود دارد.
هنگام دم مي توان هم از بيني و هم از دهان استفاده نمود (با نسبت 70 به 30 درصد). استفاده صرف از بيني با توجه به تمام مزايايي آن، به دليل حجم هواي ورودي کمتر، گاهي اوقات امکان پذير نيست.
هنگام بازدم بايد هواي درون ريه ها را محکم از دهان خارج کرد (بازدم قوي) تا بتوان از حجم هواي مرده داخل ريه ها تا حد امکان کاست و هواي پر اکسيژن را جايگزين نمود.
تعداد دم و بازدم، به عواملي چون ارتفاع، آمادگي جسماني، شيب مسير، طول قدم ها حجم ريوي، ميزان رطوبت هوا و در نهايت نحوه قرار گيري سر و گردن بستگي دارد.
معمولا نمي توان مدت زمان طي يک مسير معين را با دقت کامل تعيين کرد. اما روش هايي وجود دارد که مي توان با استفاده از آن ها اين زمان را با دقت قابل قبولي به دست آورد.
یکي از اين روشها به قانون نایسمیت (Naismith’s Rule) معروف است. با استفاده از اين قانون و داشتن نقشه هاي بزرگ مقياس ( مقياس 5000/1 يا بزرگتر) مي توان قبل از انجام يک برنامه تقريب خوبي براي زمان انجام آن برنامه به دست آوريم.

قانون نايسميت براي تخمين زمان انجام يه برنامه:

براي هر 5 کيلومتر راهپيمايي در مسيرهاي تخت و ساده 1 ساعت در نظر مي گيريم.
براي هر 3 کيلومتر کوهپيمايي در شيب ها که شما را به تقلا وا مي دارد، 1 ساعت در نظر مي گيريم.
براي هر 1 کيلومتر مسير ناهموار، بوته زار انبوه، برف نرم، شن زار، 1 ساعت در نظر مي گيريم.
به ازاي هر 500 متر افزايش ارتفاع، 1 ساعت به زمان کل اضافه مي کنيم.
به ازاي هر 1000 متر کاهش ارتفاع، 1ساعت به زمان کل اضافه مي کنيم.
در مجموع به ازاي هر 5 ساعت نيز 1 ساعت اضافي براي اوقات تلف شده و استراحت در نظر مي گيريم.
بايد عادت نماييم تا بعد از حدود 2 ساعت کوهپيمائي مداوم حدود 10 تا 15 دقيقه استراحت کنيم تا بدن ما بتواند خود را براي فعاليت بعدي آماده کند.
در موقع عبور از سطوح شيب دار بايد عمود بر سطح حرکت نماييم در اين حالت پاها را نيز عمود بر سطح افق قرار داد.
در شيب مي توان از باتوم راهپيمائي نيز استفاده نمود.
تا حد امکان از صعود در شيب هاي پر از سنگريزه و شن اجتناب نماييد چرا که با صرف انرژي زياد مسافت کمي را خواهيد پيمود. در اين جور مکان ها بايد جايي را انتخاب کرد تا شخص به عقب ليز نخورد، هنگام پايين آمدن از اين نوع سطوح بايد اول پاشنه پا را روي زمين گذاشت.
هنگام پاين آمدن از شيب هاي تند بهتر است فاصله قدم ها را کوتاهتر انتخاب نماييم. رعايت فاصله مناسب با نفر جلويي نيز از واجبات است. به طوري که اگر نفر جلويي ناگهان ايستاد، تعادل نفر قبلي به هم نخورده و احتمالا به نفر جلو برخورد نکند. از سويي اگر تعادل نفر عقب به هم خورد، نفر جلويي فرصت کافي براي عکس العمل داشته باشد. بايد به خاطر بسپاريم که هنگام پايين آمدن متناسب با ميزان شيب مسير زانوها را خم و بالاتنه را نيز به شرط آن که مرکز ثقل بدن هنوز داخل سطح اتکاي بدن بماند، به جلو متمايل کنيم.
شيب هاي بيش از 20 درجه را چه هنگام صعود و چه هنگام فرود حتما به صورت مارپيچ (زيگ زاگ) طي نماييد. زيرا در اين صورت فشار وارد بر بدن بسيار کمتر مي شود به ياد داشته باشيد که هر چه شيب تند تر مي شود، زاويه بين دوخط زيگزاگ کمتر و طول مسير زيگزاگ کمتر و طول مسير زيگزاگ با توجه به پهناي منطقه مانور بلندتر مي شود.
هنگام بالارفتن از شيب بهتر است که از پاکوب ها براي طي مسير استفاده شود و حتي المقدور از مسيرهاي نامشخص پرهيز گردد.
مسيرهاي با شيب کم را مي توان به طور مستقيم بالا رفت. اين مسيرها اکثرا مسيرهايي هستند که از گذشته هاي دور اهالي کوهپايه نشين آن منطقه، در شرايط هوايي مناسب، به دلايل متفاوت در آن تردد مي کردند که اکنون مورد توجه کوهنوردان قرار گرفته است. اين گونه مسيرها غالبا در کنار رودها يا کَمَربُر کوه ها قرار دارد.
به هر روش که در حال بالارفتن از شيبي باشيم بايد پاي باردار بعد از هر گام هميشه به صورت مستقيم قرار بگيرد. اين عمل باعث مي شود تا فشار وزن بدن از روي ماهيچه هاي پا خارج و به استخوان ها و تاندوم ها منتقل شود. در غير اين صورت ماهيچه هاي پا بايد دائماً وزن بدن را تحمل کنند. که اين امر سبب خستگي زودرس خواهد شد.

عبور از رودخانه و جريان‌هاي آب

راه‌هاي عبور از رودخانه‌ها و تاثيرات عمق آب، سرعت جريان آب و عرض رودخانه يكي از مسايل پيش روي كوهنوردان است كه در اين مطلب بررسي شده است:
تا آنجا كه امكان دارد سعي كنيد براي عبور از روي رودخانه‌ها از پل‌ها يا معابري كه امكان عبور از آن را فراهم مي‌سازند، استفاده كنيد حتي اگر فاصله آنها دور باشد و شما مجبور به طي مسافتي بيشتر شويد. تنها در مواقع ضروري و غيرقابل اجتناب داخل آب شويد. در صورتي كه به هر علتي مجبور بوديد از داخل آب عبور كنيد،

موارد مهم زير را مدنظر قرار دهيد:
الف) دماي هوا :
خيس شدن در فصول سرد مي‌تواند حيات شما را به خطر اندازد، پس قبل از اقدام به عبور از آب لازم است از وجود لباس‌هاي خشك اضافي و همچنين امكان توليد گرمايش(نظير دسترسي به چوب براي روشن كردن آتش) اطمينان حاصل كنيد. لذا در صورت مهيا نبودن اين شرايط توصيه اكيد بر بازگشت مي‌كنيم. به‌ويژه امكان خشك كردن كفش بسيار مهم است.

ب) عمق آب :
هر چه عمق آب بيشتر باشد، نياز به انجام حمايت از افراد تيم بيشتر مي‌شود. اگر عمق آب پايين‌تر از گردن افراد تيم بوده و به اندازه عرض رودخانه طناب انفرادي همراه داشته باشيد كار راحت خواهد شد. در اين حالت لازم است ابتدا يكي از افراد قوي تيم با بستن يك سر طناب به خود از رودخانه عبور نموده و آنگاه با كمك يكي از افراد ديگر تيم در اين سمت رودخانه، دو سر طناب را به نحوي كه طناب خيلي كشيده نگردد و كمي آويزان باشد کنترل نمایند، سپس بقيه افراد تيم با توجه جریان آب از سمت چپ ویا راست طناب عبور. اما اگر عمق آب بالاتر از گردن افراد تيم بوده و يا طناب انفرادي كافي نداشته باشيد چاره‌اي جز شنا براي عبور از رودخانه نخواهيد داشت. همچنين حتي اگر عمق آب در حد سينه شما باشد، اما فشار و سرعت آب بيشتر باشد بهتر است با شنا از آن عبور كنيد. براي شنا ابتدا كوله خود را در آورده و در زير سينه خود قرار دهيد و سپس دو دست خود را بر روي آن بيندازيد. آنگاه چهار دست و پا و به شيوه شناي سگي از رودخانه عبور كنيد. ترجيحاً تك‌تك شنا كنيد تا احياناً اگر براي كسي اتفاقي افتاد بقيه بتوانند به او كمك كنند.

ج) سرعت جريان آب :
هرچه سرعت جريان آب و عمق آب بيشتر باشد بايد مايل‌‌تر و در جهت موافق جريان رودخانه شنا كنيد، حتي اگر ۵۰ متر پايين‌تر موفق به رسيدن به آن سمت رودحانه شويد. توجه داشته باشيد كه حفظ جان مهم‌تر از حفظ كوله است و لذا اگر احساس كرديد نگهداري كوله مي‌تواند جان شما را به خطر اندازد، كوله را رها كرده و خودتان را نجات دهيد. همچنين لازم است دقت و توجه بيشتري نسبت صخره‌هاي موجود در وسط و اطراف رودخانه و همچنين احتمال وجود آبشار در پايين رودخانه كنيد.

د) عرض رودخانه :
اگر عرض رودخانه كم باشد، مي‌توان از چوب يا باتوم نيز براي حمايت استفاده كرد.
شما می توانید شیوه های عملی و مختلف عبور از رودخانه را از مربیانتان بیاموزید . فقط کافیست که بخواهید !!!

چند نكته اضافي :
۱- ترجيحاً با كفش از رودخانه عبور كنيد. كفش شما محافظ شما در برابر سنگ‌هاي تيز و برنده، مارهاي زهرآلود در بعضي از مناطق، سر خوردن در آب و پيچ‌خوردن پا در وسط سنگ‌ها خواهد بود. البته راه رفتن با كفش خيس مي‌تواند سبب تاول زدن پاي بعضي از افراد تيم شود. لذا قبل از ادامه طريق به نحو مناسب اقدام به خشك كردن كفش و تعويض جوراب كنيد.
۲- قبل از وارد شدن در آب نسبت به آب‌بندي بودن وسايل خود اطمينان حاصل كنيد، به‌ويژه كبريت، اسناد و مدارك، نقشه، پول، كيسه‌خواب، لباس‌هاي خشك اضافي، غذا و وسايل صوتي و ديجيتالي خود و غيره.
۳- در كف بعضي از رودخانه‌ها امكان وجود تورهاي ماهيگيري وجود دارد، توجه داشته باشيد كه گير كردن پاي شما در تور مي‌تواند باعث گرفتن جان شما شود.
در صورتي كه عبور از رودخانه ريسك بالايي دارد، مبادرت به اين‌كار نكنيد و برگشتن را بر به خطر انداختن جان خود و دوستانتان ترجيح دهيد.

منابع:
گروه کوهنوردی تیلار
گروه کوهنوردی مهر قم

خرید کفش کوهنوردی